×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny w okulistyce

prof. dr hab. Zbigniew Zagórski
Ośrodek Chirurgii Oka Prof. Zbigniewa Zagórskiego, Nałęczów

Opis badania

Tomografia komputerowa (TK) jest rodzajem badania obrazowego, w którym promieniowanie rentgenowskie i system komputerowy umożliwiają uzyskanie warstwowych przekrojów w trzech projekcjach: osiowej, wieńcowej i strzałkowej. W diagnostyce oczodołu grubość warstw wynosi od mniej niż 1 mm do 3 mm. Nowsze aparaty umożliwiają trójwymiarową wizualizację zmian. Spiralna TK łączy ruch obrotowy lampy i detektora z przesuwem stołu, na którym leży pacjent. Pozwala to na znaczne skrócenie badania (do kilku sekund) i jest zalecane u dzieci oraz chorych niewspółpracujących. Chorych niewspółpracujących oraz pacjentów z objawami klaustrofobii można poddać badaniu w znieczuleniu ogólnym lub sedacji. Zastosowanie środka cieniującego (kontrastu) zawierającego jod ułatwia ocenę zmian naczyniowych.

Rezonans magnetyczny (MR) jest stosowany w diagnostyce oczodołów najczęściej jako uzupełninie ultrasonografii i TK. W porównaniu z TK skanowanie MR stwarza większe możliwości różnicowania tkankowego i można je wykonać we wszystkich płaszczyznach. Jednocześnie jest nieszkodliwe i pozwala wyeliminować niekorzystne promieniowanie jonizujące.

Obrazowanie MR wykorzystuje pole magnetyczne i fale radiowe. Atomy wodoru w tkankach są wzbudzane, po czym w tzw. fazie relaksacji emitują energię, która jest charakterystyczna dla poszczególnych tkanek. Sygnały MR są wychwytywane i analizowane komputerowo, przy czym stosuje się dwa typy obrazowania, w zależności od czasu relaksacji atomów wodoru:

  • T1-zależne, o krótszym czasie, optymalne dla tkanek prawidłowych,
  • T2-zależne, dla tkanek patologicznych.

Badanie trwa około 20 minut lub więcej, w zależności od protokołu badania.

Badanie MR jest mniej przydatne od TK w ocenie ścian kostnych i zwapnień. Ważną dziedziną zastosowania MR jest neurookulistyka. Za jego pomocą można uwidocznić np. zmiany demielinizacyjne w obrębie mózgu i nerwów czaszkowych, a także inne uszkodzenia drogi wzrokowej, w tym przez zmiany rozrostowe.

Nowoczesne technologie wykorzystywane w TK i MR umożliwiają rozszerzenie badań o angiografię oraz badania funkcjonalne w zakresie MR (fMR).

Jak się przygotować do badania?

Badania TK i MR nie wymaga od pacjenta specjalnych przygotowań, ale należy usunąć wszelkie przedmioty, zwłaszcza metalowe, które mogą zaburzać wynik badania (por. RTG oczodołu). Ubranie, w którym wykonuje się rezonans, nie powinno mieć metalowych elementów, należy także pozostawić na zewnątrz karty kredytowe i telefony komórkowe w związku z działaniem pola magnetycznego. Jeśli kontrast ma być podany dożylnie, badany powinien pozostać na czczo przez 6 godzin przed badaniem. Przy badaniu TK należy dodatkowo wykonać próbę uczuleniową na jod. W badaniu MR kontrast na bazie gadolinu bardzo rzadko wywołuje uczulenia.

Przed badaniem należy poinformować radiologa o wszelkich możliwych przeciwwskazaniach (p. niżej).

Wskazania do badania

Wskazania do TK:

  • zmiany kostne oczodołu (pęknięcia, złamania, naciekanie kości przez nowotwory),
  • wykrycie i lokalizacja ciał obcych wewnątrzgałkowych lub w oczodole, zwłaszcza metalicznych (szkło, plastik, drewno są trudniejsze do wykrycia i lokalizacji).

Wskazania do TK i MR:

  • zmiany zapalne oczodołu i zatok przynosowych,
  • orbitopatia tarczycowa,
  • inne zmiany tkanek miękkich oczodołu (lepsze wyniki daje MR),
  • guzy oczodołu,
  • podwyższone ciśnienie śródczaszkowe.

Wskazania do MR:

  • zaburzenia drogi wzrokowej,
  • choroby demielinizacyjne, zapalenie nerwów wzrokowych,
  • niektóre postaci jaskry z niskim ciśnieniem.

Przeciwwskazania

TK jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży. Badanie z podaniem środka cieniującego zawierającego jod nie może być wykonane u osób uczulonych. Względnym przeciwwskazaniem jest niewydolność nerek.

Bezwzględne przeciwwskazania do MR:

  • rozrusznik serca,
  • neurostymulatory,
  • implant ślimakowy.

Względne przeciwwskazania do MR:

  • niektóre zastawki serca, klipsy metalowe na tętniakach mózgu,
  • możliwość występowania metalowych odłamków w ciele – metaliczne implanty ortopedyczne – sztuczne stawy, stabilizatory, śruby, druty.

Nie ma przeciwwskazań do wykonywania badania MR u pacjentów z:

  • implantami zębowymi, wypełnieniami lub mostkami,
  • sztucznymi soczewkami,
  • wkładkami domacicznymi,
  • stentami w naczyniach wieńcowych,
  • oraz u kobiet w ciąży.

Możliwe sytuacje/powikłania w trakcie badania lub po badaniu

W badaniu TK dawka promieniowania rentgenowskiego jest wielokrotnie większa niż w prostym badaniu rentgenowskim. Sugeruje się, że TK może zwiększać ryzyko choroby nowotworowej. Badanie MR jest całkowicie nieszkodliwe.

Podczas badania problemy mogą wystąpić u osób z objawami klaustrofobii. Zmiana położenia ciała podczas badania może zmniejszyć jego wartość.

Podstawowa interpretacja wyniku/oceniane parametry

Wyniki ocenia się, przeglądając poszczególne skany w celu znalezienia struktur patologicznych.

Prawidłowa interpretacja obrazów TK i MR wymaga od lekarza zarówno wiedzy dotyczącej danej metody obrazowania oraz fizjologii i patologii badanych struktur, jak i doświadczenia.

Obrazy ocenia się, porównując je z obrazami prawidłowymi, dostępnymi w bazie danych referencyjnych, a także z wynikami badań drugiego oka lub oczodołu.

Wyniki nieprawidłowe mogą być spowodowane zarówno obecnością zmian patologicznych, jak i złą jakością badania i wystąpieniem tzw. artefaktów. Pomocne może być przetwarzanie obrazów oraz ich porównywanie z danymi referencyjnymi zmian patologicznych.

Jakie stany występujące po badaniu powinny skłonić do kontaktu z lekarzem?

Po badaniu nie występują powikłania, chyba że dojdzie do późnej reakcji uczuleniowej na kontrast, co może wymagać konsultacji lekarza.

04.06.2013
Wybrane treści dla Ciebie
  • Tomografia płuc
  • Jaskra
  • Tomografia komputerowa
  • Test Schirmera
  • Złośliwe guzy powiek
  • Retinopatia cukrzycowa
  • Tomografia komputerowa klatki piersiowej
  • Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego
  • Zapalenia spojówek u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta