×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Bakteryjne zapalenie spojówek

prof. dr hab. n. med. Marek Prost
Centrum Okulistyki Dziecięcej w Warszawie

Co to jest i jakie są przyczyny?

Jest to zapalenie spojówek spowodowane przez bakterie, najczęściej przez różne szczepy paciorkowców i gronkowców, rzadziej bakterie gram-ujemne.

Jak często występuje?

Bakteryjne zapalenie spojówek jest, obok zapalenia alergicznego (zobacz: Alergiczne zapalenie spojówek), najczęstszą chorobą spojówek u dorosłych.

Jak się objawia?

Bakteryjne zapalenie spojówek może mieć charakter ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie spojówek zaczyna się nagle w jednym oku. Po paru dniach stan zapalny obejmuje drugie oko. Najbardziej charakterystycznym objawem jest wydzielina ropna, która powoduje sklejenie brzegów powiek (szczególnie rano). Towarzyszy jej znaczne przekrwienie spojówek (zob. Zaczerwienienie oka). Ponadto powieki są obrzęknięte, co stwarza wrażenie ich opadania. W przebiegu zapalenia spowodowanego przez paciorkowce ß-hemolityczne lub Bordatella pertussis na powierzchni spojówki mogą się tworzyć błony.

Ostre bakteryjne zapalenie spojówek
Ryc. 1. Ostre bakteryjne zapalenie spojówek. Widoczne znacznie przekrwienie spojówki gałkowej.

W zapaleniu przewlekłym objawy te są o wiele mniej nasilone: przekrwienie spojówek jest mniejsze, a wydzielina ropna mniej obfita. Ze względu na mniejszy niż w zapaleniu ostrym ropotok, na brzegach powiek oraz na rzęsach mogą się pojawić łuseczki, będące wysuszoną wydzieliną ropną. W zapaleniu przewlekłym w spojówce mogą się rozwinąć brodawki spojówkowe.

Bakteryjne zapalenie spojówek zazwyczaj nie trwa dłużej niż 5–7 dni. Zajęcie rogówki przez proces zapalny jest bardzo rzadkie. Węzły chłonne zazwyczaj nie są powiększone.

Przekrwienie spojówki gałkowej w bakteryjnym zapaleniu spojówek
Ryc. 2. Umiarkowane przekrwienie spojówki gałkowej w przewlekłym, bakteryjnym zapaleniu spojówek.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Ponieważ zapalenie bakteryjne spojówki jest chorobą samoograniczającą się, można odczekać 3–5 dni przed zgłoszeniem się do lekarza okulisty.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Istotny jest wywiad i badania oczu w biomikroskopie (lampie szczelinowej; zob. Badanie w lampie szczelinowej [biomikroskopia]). Do ustalenia rozpoznania nie są konieczne badania bakteriologiczne bezpośrednie, posiewy oraz badania cytologiczne. Testy te są wskazane tylko w ciężkich postaciach choroby, w nawrotowych stanach zapalnych, u chorych niereagujących na leczenie oraz w przypadku wątpliwości diagnostycznych. Należy pamiętać, że wyniki badań bakteriologicznych są zazwyczaj negatywne, jeżeli chory był uprzednio leczony antybiotykami w kroplach. Badania bakteriologiczne (badania bezpośrednie i posiewy) dość rzadko dają wyniki, które mają znaczenie dla dalszego leczenia. W dużym ich odsetku nie wykrywa się bakterii pomimo objawów bakteryjnego zapalenia spojówek. Poza tym bakterie (nierzadko chorobotwórcze) bardzo często występują w worku spojówkowym u osób zdrowych, nigdy nie mamy pewności, że wykryto bakterie będące przyczyną stanu zapalnego.

Jakie są sposoby leczenia?

Leczenie rozpoczyna się od zastosowania kropli antybiotykowych o szerokim zakresie działania przeciwbakteryjnego (fluorochinolony, aminoglikozydy). Ponieważ bakteryjne zapalenie spojówek jest chorobą, która ulega również samowyleczeniu, terapia ta ma przede wszystkim na celu skrócenie czasu trwania procesu zapalnego. Należy pamiętać o konieczności utrzymania odpowiedniego dawkowania kropli (np. fluorochinolony 4 x dziennie, aminoglikozydy 3 x dziennie), aby zmniejszyć możliwość rozwoju antybiotykooporności bakterii na stosowane leki.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie stanu zapalnego możliwe jest w ciągu 5–7 dni.

Co robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia nie ma konieczności wykonywania badań kontrolnych.

Co zrobić, aby uniknąć zachorowania?

Częste mycie rąk i higiena skóry może zmniejszyć możliwość zakażenia bakteriami i rozwoju zapalenia spojówek (zob. Zaczerwienie oka – przeciwdziałanie przenoszeniu zakażeń).

28.11.2013
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta