×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Wewnątrzgałkowe zapalenie nerwu wzrokowego

prof. dr hab. n. med. Zofia Mariak, dr n. med. Iwona Obuchowska
Klinika Okulistyki
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Co to jest i jakie są przyczyny?

Jest to proces zapalny nerwu wzrokowego, który obejmuje jedynie jego wewnątrzgałkowy odcinek, inaczej tarczę nerwu wzrokowego. Zapalenie może zaczynać się pierwotnie w obrębie nerwu wzrokowego lub wtórnie do sąsiadującego zapalenia siatkówki. Odrębną postacią wewnątrzgałkowego zapalenia nerwu wzrokowego jest tzw. neuroretinitis, czyli jednoczesne zapalenie tarczy nerwu wzrokowego i siatkówki. W chorobie tej poza zmianami w tarczy dochodzi do zapalenia warstwy włókien nerwowych siatkówki w okolicy plamki.

Zapalenie wewnątrzgałkowe nie ma jednej przyczyny. Często jest ono skojarzone z przebytym zakażeniem wirusowym, takim jak: świnka, odra, różyczka, ospa wietrzna czy mononukleoza zakaźna. Może też wystąpić jako powikłanie po szczepieniach ochronnych. Do zapalenia tarczy nerwu wzrokowego może dojść w przebiegu zapalenia zatok obocznych nosa oraz takich chorób, jak: borelioza, kiła, półpasiec, toksoplazmoza czy choroba kociego pazura.

Jak często występuje?

Zapalenie wewnątrzgałkowe nerwu wzrokowego jest najczęściej występującą neuropatią zapalną u dzieci i młodzieży. U osób dorosłych występuje zdecydowanie rzadziej. Neuroretinitis to jedna z najrzadziej występujących neuropatii nerwu wzrokowego.

Jak się objawia?

Najczęściej choroba zaczyna się ostrym pogorszeniem widzenia w jednym oku lub obu oczach (w przypadku zakażenia wirusowego zajęte są oba nerwy wzrokowe). Jeśli przyczyną zapalenia jest przebyte zakażenie wirusowe lub szczepienia, objawy pojawiają się po 1–3 tygodniach. W przypadkach chorób swoistych, jak kiła czy borelioza, objawom zapalenia tarczy nerwu wzrokowego mogą towarzyszyć dolegliwości związane z chorobą zasadniczą. Ponieważ proces zapalny toczy się w obrębie nerwu wzrokowego, do objawów upośledzenia widzenia mogą dołączyć się inne zaburzenia funkcji wzrokowych, takie jak: nieprawidłowe rozpoznawanie barw, zaburzenie odruchów źrenicy na światło (zob. Zaburzenia źreniczne) oraz ubytki w polu widzenia (zob. Badanie pola widzenia [perymetria]), najczęściej w postaci mroczka centralnego.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Jeśli pojawią się zaburzenia widzenia, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza okulisty.

Jak lekarz ustala diagnozę?

Rozpoznanie wewnątrzgałkowego zapalenia nerwu wzrokowego odbywa się na podstawie objawów pogorszenia widzenia, zgłaszanych przez chorego, którym towarzyszy widziany w badaniu dna oka obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Jest ona uniesiona, przekrwiona i ma zatarte granice. W neuroretinitis do zmian w tarczy dołącza się wysięk zapalny siatkówki w okolicy plamki, który ma postać białożółtych ognisk układających się w figurę „gwiazdy”.

Jakie są sposoby leczenia?

W najczęstszej postaci zapalenia tarczy nerwu wzrokowego, spowodowanej przebytym zakażeniem wirusowym, leczenie nie zawsze jest konieczne, ponieważ choroba ma tendencję do samoistnego cofania się. W ciężkich przypadkach zapalenia należy zastosować kortykosteroidy podawane dożylnie i/lub we wstrzyknięciach okołogałkowych. Zapalenia, będące powikłaniem stanów zapalnych zatok obocznych nosa, wymagają zastosowania ogólnej antybiotykoterapii, a w razie konieczności nawet drenażu chirurgicznego zatok. Choroby swoiste, jeśli to one są przyczyną zapalenia tarczy nerwu wzrokowego, należy leczyć odpowiednio do wskazań.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Rokowanie w zapaleniu tarczy nerwu wzrokowego jest zazwyczaj dobre. Choroba ma tendencję do samoistnego ustępowania, ale okres zdrowienia może trwać kilka miesięcy.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Pacjent po przebytym wewnątrzgałkowym zapaleniu nerwu wzrokowego powinien być okresowo kontrolowany przez okulistę, szczególnie we wczesnym okresie po zachorowaniu. W niewielkim odsetku przypadków można obserwować wówczas cechy częściowego zaniku nerwu wzrokowego, który rozwija się w kilka miesięcy po przebytym zapaleniu. Taki przebieg jest jednak bardzo rzadki i po roku kontrole nie są już wymagane.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Trudno przewidzieć, kiedy i czy w ogóle wystąpi zapalenie tarczy nerwu wzrokowego. Ponieważ choroba jest często skojarzona z przebytym zakażeniem wirusowym, należałoby jej unikać, między innymi poprzez planowe szczepienia ochronne oraz ograniczenie kontaktu z osobami chorymi.

05.10.2015
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta