×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Małoocze – mikroftalmia

prof. dr hab. med. Bronisława Koraszewska-Matuszewska
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 5
Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice

Co to jest i jakie są przyczyny?

Małoocze jest wrodzoną anomalią rozwojową. W okresie życia płodowego gałka oczna nie osiąga prawidłowych rozmiarów. Ostatecznie jest mniejsza niż być powinna w określonym wieku dziecka. Wada może dotyczyć jednego oka lub obu oczu. Może być uwarunkowana genetycznie lub występować sporadycznie (tzn. może mieć charakter niedziedziczny). W tych przypadkach mogą ją powodować choroby matki w czasie ciąży (np. cukrzyca), przyjmowane przez nią leki, zakażenia wewnątrzmaciczne lub inne infekcje, alkohol oraz stosowane używki.

Jak często występuje?

Małoocze występuje u 0,25% noworodków oraz u 10% dzieci ze ślepotą.

Jak się objawiam?

W małooczu istotne są rozmiary gałki ocznej. U noworodka długość gałki ocznej w osi przednio-tylnej nie przekracza 16 mm, u dziecka rocznego – 19 mm, a u dorosłego – 23 mm. Wszystkie tkanki gałki ocznej mogą być rozwinięte prawidłowo i choć oko ma zbyt małe wymiary, zachowuje czasem zdolność widzenia. Niektórym przypadkom małoocza mogą towarzyszyć inne wady wrodzone, które ograniczają lub uniemożliwiają widzenie. Zalicza się do nich: np. szczeliny w tkankach (np. tęczówki, błony naczyniowej, siatkówki, nerwu wzrokowego) czy zaćmę. W zależności od stopnia zmniejszenia gałki ocznej szpara powiekowa jest odpowiednio skrócona, przestrzeń worka spojówkowego jest zmniejszona, rogówka i tęczówka są mniejsze od prawidłowych, a komora przednia płytsza.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Oczy bada się metodami dostosowanymi do wieku dziecka. Specjalista ocenia stan powiek, spojówek, narządu łzowego, a także osadzenie, ustawienie, ruchomość i zbieżność gałek ocznych. Konieczne jest zmierzenie długości i szerokości szpar powiekowych, średnicy rogówek, długości przednio-tylnej osi gałki ocznej (biometria) oraz ciśnienia wewnątrzgałkowego (zob. Ultrasonografia w prezentacji A (biometria), Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego [tonometria]). Badanie w lampie szczelinowej (biomikroskopie) umożliwia ocenę rogówki, komory przedniej oka, źrenicy i jej reakcji na światło, tęczówki, soczewkiciała szklistego (zob. Badanie w lampie szczelinowej [biomikroskopia]). Badanie dna oka przeprowadza się po podaniu do oczu 0,5–1% tropikamidu, co powoduje rozszerzenie źrenicy.

UWAGA!

Badanie okulistyczne dziecka jest nieinwazyjne i niebolesne. Odbywa się w pozycji siedzącej i leżącej niemowlęcia lub dziecka, dlatego bezpośrednio przed badaniem nie należy ich karmić, poić i podawać słodyczy, aby uniknąć zachłyśnięcia. Przed badaniami wskazane jest okazanie okuliście książeczki zdrowia dziecka oraz kart informacyjnych z ewentualnego leczenia szpitalnego.

Jakie są sposoby leczenia?

Jeśli małooczu towarzyszą inne wady rozwojowe, np. zaćma wrodzona, należy je leczyć operacyjnie. Konieczne jest wyrównanie wad refrakcji za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych (zob. Badanie wady wzroku [wady refrakcji]). Niezwykle istotne jest ćwiczenie wzroku metodami zaleconymi przez okulistę i dostosowanymi do wieku dziecka (zasłanianie oka lepiej widzącego, naprzemienne zasłanianie oczu, leczenie pleoptyczne, ortoptyczne, których celem jest poprawa widzenia i ćwiczenie współpracy między prawym i lewym okiem, aby uzyskać pojedyncze widzenie obuoczne. Odbywa się w specjalnie wyposażonych gabinetach pod nadzorem ortoptystów.

Gdy gałka oczna jest bardzo mała, gdy oko jest niewidzące, a wszystkiemu towarzyszą szpecące zmiany anatomiczne, można zastosować epiprotezę (zob. Wyłuszczenie gałki ocznej [enukleacja]). Jeśli worek spojówkowy jest bardzo mały, może zajść potrzeba zastosowania implantu rozprężającego, który stopniowo powiększa przestrzeń worka spojówkowego. Umieszcza się w nim protezę oczną, która pozwala uzyskać symetrię twarzy, a to znacznie poprawia wygląd dziecka.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Całkowite wyleczenie małoocza jest niemożliwe, małoocza bowiem się nie leczy, terapii podlegają jedynie towarzyszące mu nieprawidłowości. Jest to leczenie operacyjne, dzięki któremu można uzyskać poprawę wyglądu i czynności oka.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia konieczne są kontrolne wizyty u okulisty według zaleceń lekarza prowadzącego, jednak u dzieci nie powinny być one rzadsze niż co 6 miesięcy.

24.01.2014
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta