Co to jest i jakie są przyczyny?
Ten typ zapalenia spojówek wywołany jest przez chlamydie, rodzaj bakterii wewnątrzkomórkowych. U dorosłych mogą one powodować dwa typy zapalenia spojówek: zapalenie wtrętowe i jaglicę. Jaglica od 50 lat nie występuje w Polsce, ale jest endemiczną chorobą w Afryce, Ameryce Łacińskiej, Australii, Azji oraz na Bliskim Wschodzie. Jest ona jedną z głównych przyczyn ślepoty na świecie. Wtrętowe zapalenie spojówek występuje przeważnie u młodszych osób, a do zakażenia dochodzi drogą płciową lub przez przeniesienie chlamydii na rękach z własnych narządów płciowych (samozakażenie).
Jak często występuje?
W Polsce chlamydiowe zapalenie spojówek rozpoznaje się dość rzadko. Choroba ta występuje jednak częściej niż jest diagnozowana.
Jak się objawia?
Charakterystycznymi objawami choroby są: śluzowo-ropna wydzielina (zob. Wydzielina w oku) i odczyn grudkowy oraz przewlekły, nawracający przebieg zapalenia.
Zapalenie zazwyczaj dotyczy jednego oka i objawia się obecnością śluzowo-ropnej wydzieliny i odczynu grudkowego spojówek, szczególnie w załamku dolnym worka spojówkowego (zob. Budowa narządu wzroku – załamek dolny). Powieki są obrzękłe, a przyuszne węzły chłonne powiększone i bolesne. Typowo zapalenie to ma charakter przewlekły i przebiega z okresami zaostrzeń i remisji, trwającymi nawet parę lat. U części chorych może dojść do zapalenia rogówki, rozwoju łuszczki (podnabłonkowa proliferacja naczyń i tkanki włóknistej) w górnej części rogówki oraz zbliznowacenia spojówki. Jeżeli zmiany zajmą centralną część rogówki, mogą spowodować pogorszenie ostrości wzroku. Zapaleniu spojówek towarzyszy zazwyczaj zapalenie pochwy i szyjki macicy u kobiet oraz cewki moczowej (czasami bezobjawowo) u mężczyzn.
Ryc. 1. Chlamydiowe (wtrętowe) zapalenie spojówki. Widoczna śluzowo-ropna wydzielina i odczyn grudkowy w dolnym załamku spojówki.
Ryc. 2. Podnabłonkowa proliferacja tkanki włóknisto-naczyniowej i zmętnienie obwodowej, górnej części rogówki w chlamydiowym zapaleniu spojówki.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie podejrzenia wystąpienia chlamydiowego zapalenia spojówki należy zgłosić się do lekarza okulisty celem wykonania badań diagnostycznych i rozpoczęcia leczenia.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Zazwyczaj rozpoznanie może być postawione na podstawie wywiadu i badania oczu w biomikroskopie (lampie szczelinowej; zob. Badanie w lampie szczelinowej [biomikroskopie]). W celu potwierdzenia rozpoznania można wykonać badania cytologiczne wymazu ze spojówki (wewnątrz cytoplazmy komórek nabłonka występują charakterystyczne tzw. ciała wtrętowe Halberstädtera i Prowazeka) lub badania immunofluorescencyjne, ELISA (test immunoenzymatyczny) lub PCR (reakcja łańcuchowej polimerazy) wymazów ze spojówki.
Jakie są sposoby leczenia?
Ponieważ zapalenie spojówek często towarzyszy ogólnemu zakażeniu, leczenie zaczyna się od podania antybiotyku ogólnie (azytromycyna, erytromycyna, doksycyklina, tetracyklina). Obecnie najczęściej stosuje się azytromycynę. Miejscowo podaje się krople antybiotykowe, które działają na chlamydie (azytromycyna, moksyfloksacyna) lub maść erytromycynową, aczkolwiek skuteczność tej terapii w chlamydiowym zapaleniu spojówek nie jest w pełni udowodniona.
Ponieważ zakażenia chlamydiami przenoszą się drogą płciową, należy pamiętać o zbadaniu i ewentualnym leczeniu partnera/partnerki osoby chorej.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Możliwe jest całkowite wyleczenie chlamydiowego zapalenia spojówek. Wczesne rozpoczęcie leczenia zapobiega rozwojowi łuszczki i blizn w spojówce i rogówce, umożliwia również zachowanie pełnej ostrości wzroku.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Zakażenia chlamydiami mają przebieg przewlekły i nawracający, dlatego w przypadku nawrotu stanów zapalnych w spojówce konieczne jest ewentualne powtórne leczenie.
Co zrobić, aby uniknąć zachorowania?
Należy pamiętać, że chlamydiowe zapalenia spojówek jest chorobą przenoszoną drogą płciową.
